ผลกระทบเชิงสุขภาพ คุณภาพชีวิต และเศรษฐศาสตร์สาธารณสุขของฝุ่นมลพิษขนาดเล็กในกรุงเทพมหานคร

การศึกษาในอดีตจากต่างประเทศเชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างระดับ PM2.5 ที่สูงขึ้นเกินค่ามาตรฐานความปลอดภัย กับปัญหาทางสาธารณสุข ในลักษณะต่างๆ ได้แก่ การเสียชีวิต การเจ็บป่วยจากโรคต่างๆที่เกี่ยวข้อง นำไปสู่การสูญเสียทางเศรษฐกิจ ข้อมูลดังกล่าวในเขตกรุงเทพมหานครยังไม่มีเพียงพอ คณะผู้วิจัยจึงออกแบบการศึกษาเพื่อหาความสัมพันธ์ของ PM2.5 กับผลกระทบด้านสุขภาพ คุณภาพชีวิต และการสูญเสียทางเศรษฐกิจในประชากรกรุงเทพมหานคร เป็นสองส่วน คือ 1. การศึกษาแบบย้อนหลังเกี่ยวกับความสัมพันธ์ของ PM2.5 กับการรับการบริการในโรงพยาบาลทั้งแบบผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน และการเสียชีวิตในช่วงปี 2558-2563 ในเขตกรุงเทพมหานคร ด้วยวิธี Poisson Regression Model และ 2. การศึกษาแบบไปข้างหน้าเพื่อประเมินผลกระทบด้านคุณภาพชีวิตที่เสียไปในผู้ป่วยโรคทางเดินหายใจเรื้อรังโดยใช้แอพพลิเคชั่นในโทรศัพท์มือถือเก็บข้อมูลอย่างต่อเนื่องเกี่ยวกับ อาการผิดปกติ แบบสอบถามประเมินคุณภาพชีวิต นอกจากนี้ ยังได้มีการประเมินมูลค่าต้นทุนทางเศรษฐกิจทั้งทางตรงและทางอ้อมจากการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรจาก PM2.5 ใช้วิธี Human Capital Approach และวิธี Cost of Illness

ผลการศึกษาแสดงให้เห็นถึงความเชื่อมโยงระหว่างการเสียชีวิตและการเจ็บป่วยในกรุงเทพมหานครและการรับสัมผัสต่อ PM2.5 ทุกความเข้มข้นที่เพิ่มขึ้น 10 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพประชากรกรุงเทพมหานครทำให้เกิดการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรและการเจ็บป่วยจนต้องเข้ารับการรักษาพยาบาล โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากโรคระบบหัวใจและหลอดเลือดและโรคระบบทางเดินหายใจ ผลกระทบที่เกิดขึ้นมีความแตกต่างกันระหว่างกลุ่มประชากร โดยผลกระทบด้านการเสียชีวิตเกิดขึ้นสูงสุด คือ ร้อยละ

3.12 ในกลุ่มโรคระบบหัวใจและหลอดเลือดในกลุ่มวัยทำงานอายุ 15-64 ปี รองลงมาได้แก่ ร้อยละ 1.39 ในกลุ่มโรคระบบทางเดินหายใจ ผลกระทบต่อการเสียชีวิตเกิดขึ้นในวันแรกๆ หลังรับสัมผัส PM2.5 ในกลุ่มโรคหัวใจและหลอดเลือด แต่อาจจะเกิดตามมาในช่วงระยะเวลาหนึ่งหลังจากการรับสัมผัสฝุ่น PM2.5 ในกลุ่มโรคระบบทางเดินหายใจ ผลกระทบยังรวมถึงการสูญเสียคุณภาพชีวิตในกลุ่มผู้ป่วยโรคทางเดินหายใจเรื้อรังโดยพบความชุกของภาวะซึมเศร้าในกลุ่มผู้ป่วยร้อยละ 30.6 วิตกกังวลร้อยละ 28.6 และ เครียดร้อยละ 26.5 อาการไอ และรู้สึกมีเสมหะมากขึ้น ความสูญเสียต่อสุขภาพจากการเข้ารักษาพยาบาลและการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรส่งผลกระทบต่อต้นทุนทางเศรษฐศาสตร์ตลอดช่วงการศึกษาที่สามารถหลีกเลี่ยงได้เป็นมูลค่าอยู่ที่ประมาณ 2,200 ล้านบาท หรือเฉลี่ยปีละ 370 ล้านบาท

ภาพรวมของผลการศึกษาชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นอย่างเร่งด่วนในใช้มาตรการที่มีประสิทธิภาพในกรุงเทพมหานคร เพื่อลดการความสูญเสียทั้งทางสุขภาพและเศรษฐกิจที่เกิดจากมลพิษทางอากาศ โดยเฉพาะในกลุ่มประชากรเปราะบาง และประชากรกลุ่มวัยทำงานที่มีแนวโน้มได้รับสัมผัสต่อมลพิษทางอากาศสูง

คำสำคัญ: PM2.5 การเสียชีวิต กลุ่มโรคระบบทางเดินหายใจ กลุ่มโรคระบบหัวใจและหลอดเลือด คุณภาพชีวิต ต้นทุนทางเศรษฐศาสตร์