การศึกษาการลดการเกิดและลุกลามของไฟป่าตามแนวทางป่าประชารัฐในพื้นที่ดอยพระบาท จังหวัดลำปาง (ชื่อเดิม : แนวทางป่าประชารัฐในการฟื้นฟูป่าดิบชื้นเพื่อลดการเกิดและลุกลามของไฟป่าดอยพระบาท จังหวัดลำปาง)

สถานการณ์ไฟป่าในพื้นที่รอบดอยพระบาท จังหวัดลำปาง ก่อให้เกิดปัญหาหมอกควันและฝุ่นละออง โดยเฉพาะ PM2.5 ซึ่งส่งผลกระทบต่อการดำรงชีวิตและสุขภาพอนามัยของประชาชนในพื้นที่ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินสาเหตุของการเกิดไฟป่า รวมถึงแนวทางและวิธีการลดการเกิดไฟป่า เพื่อฟื้นฟูความอุดมสมบูรณ์ของป่าบริเวณดอยพระบาท การเก็บข้อมูลวิจัยดำเนินการโดยสำรวจสังคมพืชและความหนาแน่นของพันธุ์ไม้ด้วยวิธี Point-Centered Quarter Method (PCQM) ในพื้นที่ป่าชุมชนรอบดอยพระบาท และสัมภาษณ์เชิงลึกเกี่ยวกับข้อมูลไฟป่าผ่านเครือข่ายป่าประชารัฐ จำนวน 148 คน จาก 36 หมู่บ้านรอบดอยพระบาทและอุทยานแห่งชาติเขลางค์บรรพต ระหว่างเดือนมกราคม ถึง กรกฎาคม 2564 จากการประเมินสาเหตุการเกิดไฟป่าพบว่า สาเหตุหลักคือการล่าสัตว์ รองลงมาคือการเก็บของป่า แนวทางการแก้ไขปัญหาเบื้องต้น ได้แก่ การออกกฎกติกาชุมชนที่เข้มงวด การกำหนดวันห้ามเผา การแบ่งเขตพื้นที่ระหว่างหมู่บ้านและตำบล ทั้งในพื้นที่ทำกินและพื้นที่ป่า การบังคับใช้กฎหมายอย่างเข้มงวด การให้ความรู้ความเข้าใจแก่ประชาชนในพื้นที่ และการสร้างความร่วมมือผ่านเครือข่ายป่าประชารัฐเพื่อลดปัญหาไฟป่า ผลการศึกษาลักษณะสังคมป่าพบว่า มีชนิดพันธุ์ไม้ทั้งหมด 167 ชนิด แบ่งเป็นไม้ผลัดใบ 98 ชนิด (58.33%) ไม้กึ่งผลัดใบ 36 ชนิด (21.43%) ไม้ไม่ผลัดใบ 26 ชนิด (15.57%) และไม่สามารถระบุได้ 8 ชนิด (4.79%) โดยสัดส่วนจำนวนต้นไม้ของแต่ละประเภทอยู่ที่ 64.62% : 31.99% : 3.38% ตามลำดับ ดังนั้น แนวทางของโครงการในการลดการเกิดไฟป่าและฟื้นฟูอนุรักษ์ป่าดอยพระบาทในระยะยาว คือการเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับป่า และการเพิ่มจำนวนไม้ไม่ผลัดใบที่เหมาะสมกับลักษณะพื้นที่

คำสำคัญ: ไฟป่า, PM2.5, ป่าประชารัฐ, ดอยพระบาท, จังหวัดลำปาง